Jonathan Bell tarafından
Yayın tarihi: 13 Aralık 2024
Kaynak: Wallpaper*
Mimarlıkta ve genel olarak yaratıcılık alanında üretken yapay zekâ (generative AI) tartışması uzun süre daha devam edecek gibi görünüyor. Yaratıcılar ikiye ayrılmış durumda: Kimi AI’ı herhangi başka bir araç gibi görürken, kimileri ise onu insan yaratıcılığının “büyüsünü” çözebilecek, hatta yok edebilecek bir varoluşsal tehdit olarak değerlendiriyor.
Mimarlık, kendisini “Sanatların Anası” olarak görse de, aslında çok sayıda disiplinin ve karmaşık verinin iç içe geçtiği dev bir alan. Peki, AI araçları, modern inşaatın bu karmaşıklığını çözerken, mimari tasarımın görsel ifadesinden ödün vermeden bir yol sunabilir mi?
1980 yılında merhum Zaha Hadid tarafından kurulan Zaha Hadid Architects (ZHA), bilgisayar destekli tasarım konusunda her zaman öncü bir stüdyo olmuştur. Wallpaper* dergisi, stüdyonun Computational Design Research Group’unun (CODE) kurucu ortağı ve Yardımcı Direktörü Shajay Bhooshan, aynı ekipten Baş Tasarımcı Vishu Bhooshan ve 20 yıldır firmada çalışan ZHA Direktörü Nils Fischer ile konuştu. Peki, makine öğrenimi, AI ve CAD (bilgisayar destekli tasarım) yıllar içinde nasıl evrildi ve kesişti?
Mimarlıkta AI: Gelecek nasıl görünüyor?
“Biz uzun yıllardır kat planı optimizasyonu için makine öğrenimi kullanıyoruz,” diyor Fischer. “Birçok insan buna AI der.”
Stüdyo, erken dönem üretken yazılımların (örneğin OpenAI’nin 2021’de tanıttığı DALL·E) potansiyelini hemen keşfetmeye başlamış. Fischer, “Hepimiz kadar heyecanlandık,” diyor ve ekliyor: “Bir şeyleri kırmaktan korkmuyoruz.”
Instagram’da 1,4 milyon takipçisiyle dünyanın en popüler mimarlık stüdyosu olan ZHA, çok büyük bir görsel arşive sahip — hem kamusal hem de özel. Stüdyonun ilk AI deneylerinden biri, bu veri setini Stable Diffusion adlı üretken yapay zekâ modeline yüklemek olmuş.
Fischer şöyle açıklıyor:
“Ekibimiz veri setlerini küratörlüğünü yaptı ve modelleri eğitti. Ancak bu modeller tıpkı beş yaşında bir çocuk gibiler — harika rüyalar görebiliyorlar, ama sizin gerçekte ihtiyacınız olan şeyleri henüz üretemiyorlar.”
Metin-görsel AI modelleri, yapısal ve bağlamsal açıdan anlamlı sonuçlar üretmek için eğitildi. Bu süreçte, tasarım dilini zenginleştiren ancak aynı zamanda ciddi kürasyon (seçim, filtreleme) gerektiren çok sayıda "hayal ürünü" öneri ortaya çıktı.
